21 Şubat Uluslararası Anadil Günü

Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 17 Şubat 1999’da 21 Şubat tarihini Dünya Anadil Günü ilan etti. Anadil Günü, kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği teşvik etmek için kutlanmaktadır.

21 Şubat, Urdu dilinin Bangladeş halkı için resmi dil olarak dayatılması üzerine tepki gösteren Bangladeşli üniversite öğrencilerinin öldürülmesinin yıldönümü günü olarak anılmaktadır. Ayrıca, 2019 yılında Anadil Günü her zamankinden daha farklı anlam ifade etmektedir. Çünkü 2019, BM tarafından Uluslararası Yerli Diller Yılı olarak ilan edilmişti.

Tehlikedeki Türk Dilleri

BM verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 40’ı anadilinde eğitim alamıyor. Dünya’da konuşulan yaklaşık 7 bin dil olduğu varsayılmaktadır. Söz konusu 7 bin dilin 2500’e yakını yok olma tehlikesi altında.

BM’ye göre dünyada her iki haftada bir dil yok olmaktadır. Kaybolma tehlikesi altında olan diller arasında Türk dilleri de bulunmaktadır. Bu dillerin arasında Karaçay-Balkarca, Gagauzca, Karakalpakça, Çuvaşça, Kırımçak dili, Kumukça, Nogayca, Hakasça ve Başkurtça yer almaktadır.

Gagauz dili

Tehlikedeki Türk dilleri arasında yer alan Gagauzca, Türkiye’de kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalan 18 dilin arasında bulunmaktadır. Gagauz Yeri (Gagauz Özerk Bölgesi, Moldova) ve Ukraina’da yaklaşık 140 bin konuşuru olan Gagauz dili, kamusal alanda Rusça’nın hakim olması sebebiyle konuşur sayısını kaybetmektedir.

21 Şubat Uluslararası Anadil Günü nedeniyle Gagauzlar Derneği Başkanı Dr. İrina İusumbeli bir mesaj yayınladı. Mesajında ünlü Gagauz yazar ve şair Dionis Tanasoglu’nun “Ana Dilim” adlı şiirini paylaşan İrina İusumbeli, “Uşaklarımız anadilini bilecek, Gagauzluk yaşayacak. Yaşa benim halkım” ifadelerine yer verdi.

ANA DİLİM

Ana dilim – tatlı bal,

Salkım çiçää kokusu,

Şırasını üklü dal

Vermiş gömeç dolusu.

Ana dilim – gözäl ses,

Maanä – türkü avası,

Onu ışidän herkez

Doymaz, geçmäz avazı.

Ana dilim – gevrek söz,

Uygun dizili sedef,

Ürük fikir ona öz,

Keyfimä verir hep keyf.

Onsuz hiç geçmäz aaçlıım,

Kuru kalır masalım;

Onsuz hiç olmaz saalıım,

Kısır gezär akılım.

Dili läzım bilelim,

Biz ona inan evladız;

Dili hiç kaybetmeyelim-

Salt onunnan biz insanız!

Dionis Tanasoglo

İlgili yazılar:

Gagauz Yeri’nde Dil Sorunu