Gagauz Özerk Yerinin kuruluşunun 25. yıldönümü vesilesiyle İstanbul’da kutlamalar düzenlendi. Gagauz Derneği tarafından düzenlenen programa Gagauz Özerk Yeri Halk Topluşu (meclisi) vekili Ekaterina Jekova, Çeşmeköy Belediye Başkanı Sofya Jekova, İstanbul Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç, Gagauzlar Derneği Başkanı İrina Yüsümbeli, Toplumsal Gelişim Derneği Abdullah Uluyurt, İstanbul’da yaşayan Gagauzlar ve Gagauz yerinden gelen misafirler katıldı.
Gagauzlar Derneği Başkan Yardımcısı Sergey Manastırlı, burada yaptığı konuşmada, günün önemine değinerek, “Ankara’da bulunan Gagauz Türklerinin kurmuş oldukları Gagauzlar Derneği de bu çerçevede Gagauzları bir araya getirmek için Ankara ve İstanbul’da bir dizi faaliyet gerçekleştirmektedir. Bu kutlamaların ilkini Ankara’da, Sadece Türkiye Türklerinin değil Gagauzların da atası olan Mustafa Kemal’in yanı başından yaptık. Bugün de bir başka Gagauz, Enver Paşa’nın yanında devam ediyoruz” dedi.
Gagauzların tarihiyle ilgili bilgi veren Manastırlı, “Gagauz Yeri, ata topraklarında 1261 yılında İzzettin Keykavuz tarafından kurulan bir Oğuz devleti Uzi Eyaletinin devamıdır. Bulgaristan’da Balık Beyi, Gagauz Dobriç beyi anmak gerekir. Kuzeyden güneye ilerleyişin bittiği 1768-1812 yıllarındaki Rus-Türk savaşları sonrasında, Dobruca’ya indiğimiz bugünkü Bucak’a, ata topraklarımıza köklü vatanımıza geri döndük.” dedi.
Manastırlı, “Gagauzlar, her isteyenin istediği görmek istese de, varlığını ‘Ortodoks Uz’, ‘Türkçe konuşan Gagauz’ olarak yaşamıştır. Her zorluk köklerimizi kuvvetlendirmiştir. 1906 yılında başlayan millet olarak kabul ettirme mücadelemiz, bugünlere kadar devam etmiştir. 1906 yılında kurulan 10 günlük Komrat Cumhuriyetimiz tarihte şanlı yerini almıştır. Gagauzların tarihinde, 1931 yılında Bükreş’e tayin edilen Hamdullah Suphi Tanrıverdi ile hayatlar değişmiştir”. değerlendirmesinde bulundu.
-“Dilimiz yoksa Gagauzlar da yok”
Gagauz Türkçesinin unutulmaması gerektiğine dikkati çeken Manastırlı, “Bugünkü milli şuur ve anadilimize sahip çıkmayı Atatürk’ün belletenlerine borçluyuz. Atatürk’ün gönderttiği Gagauzca kitaplara borçluyuz. Türk halkı olduğumuz bilincini uyandıran büyük Türkçü din adamı Mihail Çakır’ı saygıyla anıyorum. Dil yoksa Gagauz yoktur. Dil varsa Gagauz vardır.” şeklinde konuştu.
23 Aralık 1994 yılında ise Moldova Parlamentosunun Gagauzya’nın özerkliğini kabul ettiğini belirten Manastırlı, “Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ‘Gagauzlar küçük bir halk ama halktır’ sözü varlığımızın altında Türkiye’nin imzasıdır.” ifadelerini kullandı.
Manastırlı, Gagauzların zamanla sembollerinin değiştirildiğine dikkati çekerek, “Daha önce bayrağının değiştirilmesi tek taraflı tasarruflar bizim duruşumuzu değiştirmez. Her ne kadar bayrağımız Rus bayrağına benzeyen mavi, kırmızı ve beyaz zemin ve üzerinde üç yıldız olsa da bizim millet bayrağımız, mavi zemin üzerine karşıdan bakan bozkurt başıdır.
-“Gagauzların hakları alınıyor”
Sergey Manastırlı, Gagauz özerk Yeri’nin haklarının alındığına dikkati çekerek, “Gagauz Türkçesinde eğitim veren üniversitenin olmadığına işaret ederek, Moldova’nın en kısa sürede Gagauz dilinde eğitim verecek üniversiteyi onaylamasını bekliyoruz.” dedi.
Gagauzların fikri alınmadan yargıç atanması ve kolluk kuvvetlerinin başının tayin edilmesinin kaygıyla izlediklerini dile getiren Manastırlı, Gagauz Yeri’nin kendi bütçesini oluşturma ve vergi toplama hakkının elinden alındığına dikkati çekti.
Manastırlı, “23 Aralık 1994’te “Gagauz Yeri” kanununu kabul ettikten sonra, Gagauzlar, Moldova merkez yönetimi tarafından yasaların bu kanuna göre uyumlaştırılmasını beklerken, bugün Gagauz Yeri’ndeki bütün problemlerin kaynağının bu yasadaki hakların dilim dilim azaltıldığından kaynaklandığını görüyoruz”. diye konuştu.
-“Balkan Türk Toplulukları ile acımız bir sevincimiz birdir”
21 Aralık Makedonya Türklerini Eğitim Bayramıyla kutlayan Manastırlı, sözlerine şöyle devam etti:
“Aynı zamanda Bulgaristan Türklerinden 26 Aralık 1984 yılında henüz 17 aylıkken annesinin kucağında şehit edilen Türkan Bebeği rahmetle anıyorum. Balkan Türk Toplulukları ile acımız bir sevincimiz birdir”.
Çekmeköy Belediye Başkanı Sofia Jekova konuşmasında Gagauzların kim olduklarına ve nereden geldiklerine değindi. Jekova “Tarihçilerin Gagauzlar ile ilgili farklı görüşleri var. Kimilerine göre onlar Bulgaristan’dan gelmişlerdir. Şimdi yerleşik yaşama geçmiş olmalarına rağmen onlar göçmenlere çok önem veriyorlar. Onlar için her bir yolcunun ayrı bir değeri var”dedi.
Gagauzlar için dilin önemine değinen Jekova şunları kaydetti. “Her bir Gagauz ana dili Gagauzca’yı bilmelidir çünkü ana dilimiz bizi biz yapan ve Türk Dünyasıyla birleştiren şeydir”.
Gagauzca’nın unutulması konusuna değinen Jekova: “Bugün Gagauz yerinde aileler çocukları ile Rusça konuşuyor. Oysa bizim borcumuz ana dilimize sahip çıkmaktır. Ana dilimiz yaşamazsa hem özerkliğimiz hem de kültürümüz kaybolacaktır”. dedi.
Gagauz Özerk Yerinin 25. Yıl dönümü kutlamaları dün Ankara’da da gerçekleşmişti.
Henüz yorum yok.
Henüz yorum yapılmamış. Yorum Yap!