Kazakistan Medyası

Kazakistan Azerbaycan’daki gelişmeleri Rus haber ajansları ve gazetelerden takip etmiştir. Bir hafta sonra bloggerlardan  (bağımsız yazarlardan) haberler takip edilmeye başladı. Bunların da çoğu Rusça yazıyordu. Fakat en azından Türkçe yazan bağımsız yazarlardan daha tarafsız haberlere ulaşılmaya başladı. Burada da başka bir sorun ortaya çıktı. Yayınları takip edecek yeterince Türkçe bilen gazeteci yoktu.

Bugün Kazakistan’da medya yayın organları Rusça ve Kazakça yayın yapmaktadır. Kazakça yayın yapan gazeteler Azerbaycan’daki gelişmeleri daha yakından takip ederler. Kazak medya kuruluşlarının ne Azerbaycan’da ne de Ermenistan’da muhabirleri vardır. İlk bir hafta süresince Rus ajansları ve medyasını takip eden Kazak gazeteciler Kazakistan’daki Türk Akademisi’nin Azerbaycan’la ilgili Rusya dışında ulaşabileceği ajans ve haber kaynaklarının bağlantılarını kendilerine göndermesi ile daha tarafsız yazılar yazmaya başlamıştır.

Bütün bunlarla birlikte özellikle resmi görüş olarak algılanabilecek gazetelerde yeterince haberler yer almamış, okuyucular bağımsız yazarlar (blogger) aracılığı ile haberlere ulaşabilmişlerdir. Kazak halkının Azerbaycan’ın haklılığını görmesi ve soydaşlarının yanında olma tavırları medya ve devlet kurumlarını da kısa sürede etkilemiştir. Kazak Dışişleri Bakanlığı “savaş istemiyoruz” görüşünü “ülkelerin toprak bütünlüğü” şeklinde değiştirmiştir. Bu yönde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarının dikkate alınmasını ifade edilmiştir.[1]

Kazakistan medyasını etkileten bir başka husus ise Rus kaynaklarda yayımlanan yalan yada yanlı haberlerdir. Rus gazeteciler bu konuda oldukça uzmanlaşmışlardır. Halkı da etkilemektedirler. Bugüne kadar Ermenistan masum devlet olarak Kazak toplumuna anlatılmıştır. Özellikle Suriye ve Irak’ta gerçekleşen olayların sanki Azerbaycan’da gerçekleşiyormuş gibi göstermeleri bu bölgedeki savaşçıların Azerbaycan’a getirildiği gibi bir algı oluşturmaktadır.

Ukrayna ve Rusya’da Telegram programı bağımsız yazarlardan (blogger-blogır-) daha çok kullanılmakta ve takip edilmektedir. Ukraynalı haber kaynakları özellikle askeri yönleri ile daha objektiftirler. Haber kaynaklarından biri de facebook ve youtube kanallarıdır.

Bilinmeyen ve görülmeyen bir el Kazakistan’da yayınlanan Azerbaycan kaynaklı haberlerin yayınlanmasını en diplomatik ifadeyle yavaşlatabiliyor. Azerbaycan’ın Nursultan büyükelçisi ile yapılan röportaj medya kuruluşlarında pek yer almaması buna örnek verilebilir. Azerbaycan Nursultan Büyükelçiliği bu dönemde gazetecilerle teması, haberleri gazetecilere aktarması konusunda çok iyi çalışıyor. Kazakistan’dan bir grup gazeteci bürokratik engel çıkmadığı takdirde Azerbaycan’a gitmek istiyor.

Rus medyası Azerbaycan ve Ermeni taraflarıyla röportaj yapılıyor. Ama röportaj yapanlar ise maalesef Ermeni yanlısı. Ayrıca Kazakistan’da da Ermeni basın lobisi güçlüdür. Kazakistan’da bugün 2500 e yakın medya organı vardır. Bunlardan %75 i Rusçadır. Çalışanların %90’ı ise Kazaktır. Kazakistan’da “Pravda” gibi Rus gazetelerinin Kazak sürümü de basılıyor. Trajları da Kazak gazetelerinden daha fazladır. Bugün Kazakistan’ın Kuzeyinde altı yüz bin çanak anten var ve bunlar Rus kanallarını izliyor. Kısaca Kazakistan enformasyon alanı Rusçanın dolayısıyla Rusya’nın kontrolü altındadır. Türkçe bilen de azdır.

Kazakistan resmi medyası tarafsızdır. Bazı medya kurumları Ermeni tarafını tutuyor. Bloggerlar ise Azerbaycan taraftarı gözüküyor.