İran’da birçok Türk boyu yaşamaktadır. Bunlar içerisinde 3 milyona yakın nüfusları ile Türkmen Sahra Türkmenleri, Azerbaycan Türklerinden sonra nüfus bakımından ikinci sıradadır. İran’da yaşayan Türkmenler, İran’ın Kuzey Doğusunda yer alan ve Türkmenistan Devleti ile sınır olan Türkmen Sahra bölgesinde yaşamaktadırlar.
Türkmen Sahra Neresidir?
Gümüştepe, Bender Türkmen, Simin Şehir, Akkale, Anbar Alum, İnce Burun, Negin Şehir, Merave Tepe ile Kuzey Horasan illerindeki Türbet Cam şehri Türkmen Sahra şehirleri olarak tanınmaktadır.
Mahtumkulu Firaki
Göklen boyundan gelen büyük Türkmen şairi Mahtumkulu Firaki’nin mezarı da İran sınırındaki Türkmen Sahrada bulunmaktadır. Türkmenler İran’da “Türklüklerine” sahip çıkan, koruyan toplum olarak bilinmektedir. Bunda itikatta Ehli Sünnet ve’l Cemeatten olmaları etkili olmuştur. Türkmen Sahrada Yomut, Salır, Göklen ve Teke Türkmen aşiretleri bulunmaktadır.
Göktepe Savaşı Türkmenleri İkiye Böldü
Türkmen dili İran’daki Türkmenler arasında kullanılmaktadır. Bu topraklardaki Türkmenleri Türkmenistan Türkmenlerinden ayrı tutmak mümkün değildir. Göktepe savaşı 1881 yılında Türkmenlerin Çarlık Rusya tarafından mağlup düşmesi ile İran ve Çarlık Rusya’sı arasında yapılan Ahal Teke anlaşması gereği iki tarafta yaşayan Türkmen halkı arasına sınır çekilmiş ve Güneydeki Türkmenler İran sınırlarında, Kuzeydeki ise Çarlık Rusya’sı toprakları içeresinde kalmıştır.
Bu ayrılıktan sonraki dönemler yani Kaçar Hanedanlığı, Pehlevi Hanedanlığı ve 1979 Devriminden günümüze kadarki dönemlerinde Türkmenler için ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir.
Türkmenistan Devletinin 1991 yılında bağımsızlığa kavuşması İran Türkmenleri arasında da büyük çoşku yaratmıştır. İran’daki Türkmenler sınır bölgesine ait pasaport kullanırlar ve Türkmenistan’da yılda 4 kez bulunma hakkına sahiplerdir. Ayrıca her sene 18 Mayıs’da Şair Mahtumkulu’nun ölüm yıl devriyesinde Türkmenistan halkı tarafından İran sınırları içerisinde kalan türbe ziyaret edilmektedir.
Henüz yorum yok.
Henüz yorum yapılmamış. Yorum Yap!